Иран доби нов Претседател. Ибрахим Раиси, ирански свештеник, преставник на тврдата струја и близок до врховниот водач ајатолахот Али Хамнеи, победи на иранските претседателски избори.
60-годишникот се претстави како најдобрата личност за борба против корупцијата и решавање на економските проблеми што ги доживеа Иран за време на претседателот во заминување Хасан Рохани.
Тој главен главен судија во земјата и има ултра-конзервативни политички ставови. Многу Иранци и активисти за човекови права укажаа на неговата наводна улога во масовните егзекуции на политички затвореници во 80-тите години на минатиот век.
Ибрахим Раиси е роден во 1960 година во Машхад, вториот по големина ирански град и дом на најсветото шиитско светилиште во земјата. Неговиот татко, кој бил имам, починал кога Ибрахим имал пет години.
Раиси, кој носи црн турбан, идентификувајќи се во шиитската традиција како потомок на пророкот Мухамед, тргна по стапките на неговиот татко и на 15-годишна се запиша на шиитска богословија во светиот град Кома.
Додека бил студент, тој учествувал во протестите против шахот Реза Пахлави, кој на крајот беше соборен во 1979 година во Исламската револуција предводена од ајатолахот Рухолах Хомеини.
По револуцијата, тој се приклучи на судството и служеше како обвинител во неколку градови, додека го обучуваше ајатолахот Хамнеи, кој стана ирански претседател во 1981 година. Раиси стана заменик-обвинител во Техеран кога имаше само 25 години.
Додека беше на функција, тој служеше како еден од четворицата судии кои беа во тајните судови основани во 1988 година, попозната како „Комисија за смртта“.
Тие судови наводно „осудиле“ илјадници затвореници кои веќе издржуваат затворски казни заради нивните политички активности. Повеќето беа членови на левичарската опозициска група Муџахедини е Халк (МЕК), позната и како „Народна муџахединска организација на Иран“ (ПМОИ).
Точниот број на осудени на смрт од страна на трибуналите е непознат, но групите за човекови права соопштија дека скоро 4.000 мажи и жени биле наводно егзекутирани и закопани во необележани масовни гробници во злосторства против човештвото.
Лидерите на Исламската Република не негираат дека егзекуциите се случиле, но тие не разговараат за деталите и законитоста на одделните случаи. Раиси јавно не ја призна својата улога, но рече дека егзекуциите се оправдани со фатва или верска пресуда од Хомеини.
Пред пет години, во јавноста протече аудио-снимка од состанок во 1988 година помеѓу Раиси и неколку други членови на судството и тогашниот заменик врховен лидер, ајатолахот Хосеин Али Монтазери.
Во него се слуша Монтазери, кој ги опишува егзекуциите како „најголемото злосторство во историјата на Исламската Република“. Една година подоцна, Монтазери ја изгуби позицијата назначен за наследник на Хомеини, а ајатолахот Хамнеи стана врховен водач по смртта на Хомеини.
Раиси беше обвинител на Техеран, тогаш шеф на Државниот инспекторат и прв заменик на шефот за судство, пред да биде назначен за главен обвинител на Иран во 2014 година.
Две години подоцна, ајатолахот Хамнеи го назначи за чувар на една од најважните и најбогатите верски фондации, Астан-е Кудс-е-Разави.
Тој управува со светилиштето на осмиот шиитски имам Реза во Машад, како и со сите различни добротворни организации и организации поврзани со него. Според американски извори, таа група има огромни економски инвестиции во градежништвото, земјоделството, енергетиката, телекомуникациите и финансиските услуги. Во 2017 година, Раиси се кандидираше на претседателските избори.
На тие избори победи Рохани, негов колега свештеник, кој го освои вториот мандат, со убедливи 57 отсто од гласовите во првиот круг од изборите. Раиси, на тие избори се претстави како борец против корупцијата, но беше обвинет од претседателот дека учествува во измама како заменик-шеф на судството. Тој беше втор на изборите со 38 проценти од гласовите. Поразот не го наруши имиџот на Раиси и во 2019 година, ајатолахот Хамнеи го назначи на моќна позиција како шеф на судството.
Следната година, тој исто така беше избран за потпретседател на Собранието на експерти, 88-члено свештено тело одговорно за избор на следниот врховен водач.
Како шеф на судството, Раиси спроведе реформи што доведоа до намалување на бројот на осудени на смрт и погубени за злосторства поврзани со дрога во земјата. Сепак, смртната казна во Иран не е суспендирана.
Судството исто така продолжи да работи со безбедносните служби за сузбивање на несогласувањата и гонење на многу Иранци со двојно државјанство или странско живеалиште за обвиненија за шпионажа.
Кога Раиси ја објави својата кандидатура за претседателските избори во 2021 година, тој рече дека „дојде како независен човек на сцената да направи промени во извршното раководство на земјата и да се бори против сиромаштијата, корупцијата, понижувањето и дискриминацијата“.
Малку е познато за приватниот живот Раиси, освен дека неговата сопруга Џамила предава на универзитетот Шахид Бехести во Техеран и имаат две деца. Нејзин татко е ајатолахот Ахмад Аламолода, тврдолинијашки имам во Машхад.
